Art & Film: WHITE BALLS ON WALLS (Sarah Vos)

InWhie_Balls_on_Walls 2019 bleek dat zo’n 90 procent van de kunst in het Stedelijk Museum in Amsterdam gemaakt was door witte mannen.

Dat moet anders, vindt directeur Rein Wolfs.
Maar dat is simpeler gezegd dan gedaan, zo blijkt al snel, want achter de schermen – waar het vol witte mensen loopt – roept het proces ongemakkelijke en schurende vragen op.
Mag je een schilderij nog De Prostituees’ noemen?
Wat doe je met een werk dat door de kunstenaar in 1911 ‘Negertanz’ genoemd is?
Moet je bij het beoordelen van kunst naar de huidskleur of het geslacht van de kunstenaar kijken?
En hoe ga je om met pers die dat ‘overdreven politiek correct’ noemt?

Afrika_Filmfetsival
Regisseuse Sarah Vos biedt met ‘WHITE BALLS ON WALLS’ meer dan alleen een bijzonder onthullend kijkje achter de schermen van een museum: het is een tijdsdocument dat de worsteling weergeeft die veel Nederlandse en Belgische instituten en bedrijven momenteel doormaken – zie ook de heisa rond het vervangen van schilderijen van witte mannen door multiculturele Continue reading “Art & Film: WHITE BALLS ON WALLS (Sarah Vos)” »

In première: BELGIAN BRASS: ON AIR (Guy Fellemans)

Belgian_Brass_PosterHet  koperensemble Belgian Brass musiceert al meer dan 20 jaar op wereldniveau.
De leden zijn allemaal topmuzikanten uit de klassieke muziek, en hebben een vaste job bij o.a. De Munt, maar hebben de behoefte om, naast dat symfonisch werk, ook muziek in kleinere bezetting te creëren.

Wanneer in 2020 de coronapandemie toeslaat, staat opeens de hele wereld stil en moet ook Belgian Brass alle optredens schrappen. Na een tijdje organiseren veel podiumkustenaars live streams, zodat muzikanten toch kunnen performen, evenwel zonder publiek in de zaal.

Belgian Brass springt ook op die kar, maar het ensemble ondervindt al snel
hoe bevreemdend optreden zonder live toeschouwers is. Ze hunkeren naar connectie
met het publiek, zo erg zelfs dat het samenspel er onder begint te lijden…

In de film zien we ook hoe het gezelschap de 89-jarige François Glorieux eert met een tribute-avond die de muziek van deze uitzonderlijke pianist en componist terug onder de aandacht brengt.

En we ontdekken hoe belangrijk de controle van de ademhaling is
bij het bespelen van een koperinstrument. Het geeft de titel ‘On Air’ meteen een
Continue reading “In première: BELGIAN BRASS: ON AIR (Guy Fellemans)” »

Art & Film: WHY WE FIGHT? (Mirjam Devriendt & Alain Platel)

Poster_Why_We_Fight

 

In zijn voorstelling ‘Nicht schlafen’ (2016) ging Les Ballets C de la B-choreograaf Alain Platel op zoek naar wat wij als mensen toch blijken hebben met al dat vechten en al dat geweld.

In het verlengde van die indrukwekkende choreografie (op de muziek van Mahler) heeft Platel nu samen met fotografe-videaste Mirjam Devriendt een film gemaakt die de vraag nog duidelijker stelt: ‘Why We Fight?’

Drie dansers uit de voorstelling vertellen over hun ervaringen met geweld, zowel fysiek als

psychologisch.
Hun observaties en opmerkingen worden afgewisseld met veel passages uit ‘Nicht Schlafen’, en met interventies van onder anderen kunstenares Berlinde De Bruyckere en filosofen Tinneke Beeckman en Philipp Blom.

Geleidelijk aan wordt duidelijk dat geweld vaak een uitlaatklep is voor ongenoegen dat niet op een andere manier geventileerd kan worden. En dat geweld onlosmakelijk deel Continue reading “Art & Film: WHY WE FIGHT? (Mirjam Devriendt & Alain Platel)” »

Afrika Filmfestival: PRISM (Eléonore Yameogo, An van Dienderen & Rosine Mbakam)

Prism

In ‘Lili’, de vorige film van An van Dienderen, legde ze de cinematraditie van de ‘China Girls’ bloot, vrouwen die gebruikt worden om – gezeten naast een kleurenkaart – de camera te kalibreren.

Die China Girls hadden één ding gemeen: ze hadden allemaal een porseleinwitte huid – yep, camera’s worden blijkbaar standaard afgestemd op een blanke huidskleur, wat ook nu nog allerlei problemen oplevert bij het filmen van mensen met andere huidskleuren.

In ‘PRISM’ borduurt van Dienderen voort op dit onderwerp, in de vorm van een filmische kettingbrief met collega-filmmakers Rosine Mbakam (uit Kameroen) en Eléonore Yameogo (uit Burkina Faso).

AfrikaFilmfestival

Begunstigt de camera de witte huidskleur? En zo ja: is filmische neutraliteit (laat staan objectiviteit) dan geen mythe?
Het zijn vragen waar de drie vanuit hun zeer uiteenlopende achtergrond en invalshoeken op hun eigen manier op ingaan, en  Continue reading “Afrika Filmfestival: PRISM (Eléonore Yameogo, An van Dienderen & Rosine Mbakam)” »

STAGING SILENCE (3) (Hans Op de Beeck)

‘STAGING SILENCE (3)’ is de derde en laatste van drie kunstfilms die Hans Op de Beeck volgens telkens hetzelfde principe maakte: in elk van de films zien we twee paar anonieme handen die in een mini-filmset van enkele vierkante meter decors, rekwisieten en landschappen opbouwen en weer afbreken.

In deze personageloze, imaginaire miniatuurwereld (als we een Perzische kat even niet

(c) Studio Hans Op de Beeck

(c) Studio Hans Op de Beeck

meetellen) beslissen de handen  als een soort Deus ex Machina over leven of dood, over bloei en verval van de plaats.

Het resultaat is een mysterieuze, speelse, droomachtige en melancholische film.

De soundtrack is gecomponeerd en ingespeeld door de Engelse artiest en componist  Continue reading “STAGING SILENCE (3) (Hans Op de Beeck)” »

IK SCHILDER MET SCHILDERS (Jacques Servaes)

Ikschildermetschilders_AdriaanRaemdonck_Jan_Mulder_MED

In 1968 opent Adriaan Raemdonck in Antwerpen in een ontwijde kapel zijn Galerie De Zwarte Panter. Meer dan vijftig jaar later is die galerie nog altijd alive and kicking - een prestatie op zich in een kunstwereld waarin trends, modes en hypes soms even snel komen als ze verdwijnen.

De Zwarte Panter is dan ook geen galerie als een andere: de ligging en uitstraling maken dat Jan en alleman er makkelijk kan binnenwandelen, en galerist Raemdonck

ACADEMIE_logo_blauw_langheeft het tot zijn levensopdracht gemaakt kunst voor iedereen toegankelijk te maken – niet alleen iets voor de elite of de ons-kent-ons-incrowd.

Bovendien beperkt hij zich niet tot exposities van beeldende kunst, maar organiseert hij Continue reading “IK SCHILDER MET SCHILDERS (Jacques Servaes)” »

WHITE CUBE (Renzo Martens)

White-Cube_poster

Grote bedrijven pakken graag uit met hun ‘mecenaat’ (let vooral op de aanhalingstekens) van musea en kunsttentoonstellingen.

Die kunstzinnige interesse wordt wel héél ironisch – of zeg maar gerust: cynisch – wanneer bedrijven die hun rijkdom bouwden op het leegroven van Afrika tentoonstellingen van Afrikaanse kunst ‘sponsoren’.
Zo merkte Renzo Martens bij een vertoning van zijn vorige film ‘Enjoy Poverty’ in het Tate Modern daar overal logo’s van de gulle sponsor Unilever op, uitgerekend het bedrijf  dat groot werd door palmolie uit de plantages rond Lusanga (het voormalige Leverville) te verhandelen.

afrika_filmfestival_LogoDe in armoede levende plantage-arbeiders werden gedwongen tot monocultuur, en van de winsten vloeide zo goed als niks naar hen terug.

Renzo Martens trok naar Lusanga, waar hij met een plaatselijke kunstcoöperatieve van (voormalige) plantage- Continue reading “WHITE CUBE (Renzo Martens)” »

CINEMA CORONA #187: Art & Film: MICHAEL PALIN & THE MYSTERY OF HAMMERSHØI

Michael_Palin_Mystery_Of_Hammershoi

Vilhelm Hammershøi.

Het zou de naam van de Deense VN-gezant, een ex-schansspringer of de burgemeester van Örebro kunnen zijn, maar neen: Vilhem Hammershøi blijkt één van de best bewaarde geheimen uit de kunstwereld.

Meer dan dertig jaar geleden botste Michael Palin op een expo over Scandinavische kunst op enkele werken van Hammershøi, en die enkele werken lieten hem sindsdien nooit meer los.
In die mate dat hij in 2005 een hele documentaire aan deze fascinerende figuur wijdde.

Palin begint zijn zoektocht in Londen, waar Hammershøi aan het eind van de 19de eeuw ging aankloppen bij zijn grote held Whistler: die bleek helaas niet thuis, en Hammershøi was te schuw om het een tweede keer te proberen…

Het Tate in Londen heeft één werk van Hammershøi, maar dat is niet eens zichtbaar voor het publiek: wanneer Palin het wil zien, moet het uit hun depot gehaald worden.

Het zijn twee anekdotes die typerend zijn voor het lot dat Hammershøi en zijn werk lange tijd moesten ondergaan – zelfs zijn absolute meesterwerk ‘Fem Portrætter’ werd afgewezen door het Deens Nationaal Museum.

Maar Palin – zelfverklaard lid van de ‘Vrienden van Hammershøi’ – toont zich de perfecte promotor van het werk, en probeert zelfs een coalitie te smeden met de (wél echt bestaande) ‘Vrienden van Vermeer‘ in Delft, aangezien Hammershøi na een bezoek aan Nederland zwaar onder de indruk raakte van diens werk.

‘MICHAEL PALIN & THE MYSTERY OF HAMMERSHØI’ is een uitermate onderhoudende en boeiende docu over een onderschat artiest, voortgedreven door het aanstekelijke enthousiasme van Palin voor zijn onderwerp.

(Palin heeft overigens gelijk gekregen, want sinds de documentaire in 2005 gemaakt werd, is de aandacht voor het werk van Hammershøi spectaculair toegenomen, met retrospectieves in (o.a.) het Guggenheim en het Musée d’Orsay. En nadat het Getty in 2018 zijn ‘Interiør med kunstnerens staffeli, Bredgade 25′ voor meer dan 5,5 miljoen dollar aankocht, is hij nu ook de Duurste Deense Schilder)

Art & Film loopt zoals altijd in samenwerking met Academie Mechelen.

CINEMA CORONA #179: Art & Film: ZAHA HADID: WHO DARES WINS

Zaha_Hadid_Wh-Dares_Wins
Vandaag in CINEMA CORONA opnieuw een maandagse Art & Film, dit keer over één van de  meest baanbrekende architecten van de laatste eeuw: Zaha Hadid.

In ‘ZAHA HADID: WHO DARES WINS’ schetst Alan Yentob een fascinerend overzicht van haar rijkgevulde leven en dito carrière, waarin niet alleen Hadid zelf maar ook zowat elke cruciaal personage uit haar leven aan bod komt.

De in Irak geboren en opgegroeide Hadid trekt in 1972 naar Londen om haar kinderdroom te realiseren. Daar komt terecht in de beroemde (en beruchte) Architectural Association, een school waar op dat moment de spirit van de jaren ’60 nog in volle bloei is: zéér wilde ideeën worden gestimuleerd, en de gekste experimenten behoren er tot de orde van de dag.
Hadids talent wordt er meteen opgemerkt door twee docenten die toevallig zélf net op de rand van een wereldwijde doorbraak staan: Rem Koolhaas en Elia Zenghelis.

Maar ondanks dat onmiskenbare talent zal het nog tot begin de jaren ’90 duren voor haar eerste gebouwen gerealiseerd worden, en zelfs tot eind jaren ’90 voor ze internationaal doorbreekt.

Maar dan gaat het snel: haar bureautje van vier man groeit uit tot een wereldwijd architectuurmerk waaraan 400 man werken.
De skischans van Innsbruck, het kantoorgebouw van BMW, het MAXXI-museum in Rome, het Riverside in Glasgow of – dichter bij ons – het Havenhuis in Antwerpen en vele andere van haar ontwerpen groeien uit tot architecturale ijkpunten.

Dat Havenhuis was in 2016 overigens één van haar laatste werken, want Hadid overleed datzelfde jaar aan een hartaanval.

‘ZAHA HADID: WHO DARES WINS’ is een uitmuntende introductie tot het werk van deze volstrekt unieke architecte.

Ontdek deze docu hier:

Art & Film loopt zoals altijd in samenwerking met Academie Mechelen.

CINEMA CORONA #169: Art & Film: LOUISE BOURGEOIS: SPIDERWOMAN

Louise_Bourgeois_SpiderwomanIn de internationale kunstwereld is Louise Bourgeois een volstrekt unieke figuur: in 1911 geboren in Parijs maakte ze van dichtbij zowat élke moderne kunststroming mee, zonder dat ze zelf ooit tot een club wilde behoren.

Na een (ongelukkige) jeugd in een welstellende tapijtweversfamilie werd ze eerst assistente van Fernand Léger, en leerde ze later zowel Marcel Duchamp als de surrealisten persoonlijk kennen.

Léger zette haar op het pad van de sculpturen, maar van Duchamp en surrealistenpaus André Breton (en het exclusieve mannenclubje dat hij rond zich had verzameld) had ze – met haar altijd ongezouten mening – een veel minder hoge pet op.
‘Duchamp had mijn vader kunnen zijn,’ beweerde ze (maar dan moet u wel weten dat haar vader liever een zoon wou en haar die uiterst ongelukkige jeugd bezorgde). En Breton vond ze een pompeuze twat.

Net voor de tweede wereldoorlog uitbrak verhuisde ze met haar Amerikaanse echtgenoot naar New York. Hoewel ze daar aanvankelijk enig succes kende, en ondanks haar vriendschap met artiesten als Willem de Kooning, Barnett Newman en Mark Rothko, deemsterde de aandacht voor haar werk -vaak geïnspireerd door het onderbewuste, haar jeugdtrauma’s, haar insomnia en seksuele beelden – helemaal weg in de jaren ’50, ’60 en ’70.

Die belangstelling kwam er pas op een leeftijd dat andere artiesten op pensioen gaan: haar eerste echt grote expo kreeg ze pas op 71-jarige leeftijd in het MoMA, bij de expo op de Documenta IX in Kassel was ze zelfs al 78. Het beeld waarmee ze het bekendst werd – de gigantische spinnen-sculptuur ‘Maman’ – maakte ze toen ze al diep in de tachtig was.

Niet dat die leeftijd voor haar veel uitmaakte, want ze zou bijna honderd worden en bleef tot aan haar dood bijzonder actief, én betrokken bij jonge artiesten: die mochten elke zondagnamiddag bij haar langskomen op een salon, waarop ze haar ongezouten mening en advies over de werken gaf – alleen al de unieke beelden van de gesprekken op zo’n salon zijn al het bekijken van deze uitermate boeiende documentaire waard.
Doén!

BONUS: voor wie nog meer over Louise Bourgeois wil weten, is er deze even uitstekende biografische docu uit 1993 over haar leven en werk, verteld in een uitgebreid interview met de artieste zelf.
(in het Frans)

Art & Film loopt zoals altijd in samenwerking met Academie Mechelen.