Knokke, 1949: het favoriete oord van de Belgische beau monde vindt dat het niet kan achterblijven bij buitenlandse tegenhangers als Cannes en Venetië, die allebei een eigen filmfestival hebben.
En dus wordt in het plaatselijke casino het – ahum – World Festival of Film and the Arts opgezet. In de rand van het programma mag de Cinemathèque een sectie samenstellen naar aanleiding van het 50-jarige bestaan van de film.
De unieke en bizarre reeks dadaïstische, abstracte en surrealistische films die de visionaire conservator Jacques Ledoux daar toonde groeit al snel uit tot een apart festival: EXPRMNTL.
Ondanks het feit dat er amper vijf edities van EXPRMNTL georganiseerd zijn (in 1949, 1958, 1963, 1967 en 1974), is de reputatie van het festival niet minder dan mythisch: de piepjonge Martin Scorsese, Edgar Reitz en Roman Polanski kwamen er ooit hun eerste experimentele films vertonen, undergroundheld Kenneth Anger werd er al in 1958 bekroond, en cruciale nieuwlichters als Jonas Mekas, Maya Deren, Stan Brakhage of videokunstenaar Nam June Paik kregen er voor het eerst een groot podium om hun werk te tonen.
Maar het was ook het surrealistische contrast tussen de wilde, anarchistische en ontregelende sfeer van het festival en het rijkeluibastion-Knokke dat EXPRMNTL zo uniek maakte: zo werd een besnorde man er bekroond tot winnares van de Miss Experimentation-verkiezing (en stak zo Yoko Ono de loef af!), choqueerden naaktlopers en wietdampen het casinopubliek, en kregen de toeschouwers er compleet krankzinnige films met titels als ‘La machine à viande est cassé’ voor de kiezen.
En dan zwijgen we nog over de schandaalschoppende, door de censuur verboden projectie van ‘Flaming Creatures’ van Jack Smith : de film werd in een andere film gemonteerd, en de projectiecabine werd onder leiding van Jonas Mekas vakkundig gebarricadeerd zodat de politie de vertoning niet kon stoppen.
Brecht Debackere slaagde er niet alleen in zowat alle nog levende cruciale figuren voor zijn camera te halen voor boeiende, met pretoogjes vertelde getuigenissen, hij verzamelde ook een berg uniek en vaak bijzonder grappig archiefmateriaal waarin zelfs Orson Welles opduikt.
Aanrader!
EXPRMNTL
Regie: Brecht Debackere
B 2016, 70 min.
Deze film werd in Filmhuis Mechelen vertoond op:
MAANDAG 6 FEBRUARI 2017 om 20u30
Deze film wordt ingeleid door regisseur Brecht Debackere!
Een Art & Film-vertoning i.s.m. Academie Mechelen.
De pers over ‘EXPRMNTL':
‘Voor de liefhebber van het ondergrondse filmcircuit is er in deze documentaire meer dan genoeg te zien dat het hart sneller doet slaan.’ - (Rekto:Verso)
http://www.rektoverso.be/artikel/knokke-exprmntl
De Morgen:
http://www.demorgen.be/plus/knokke-waar-de-avant-garde-ooit-thuis-was-b-1475106010473/
Filmmagie:
http://www.filmmagie.be/nieuws/l’âge-d’or-eert-exprmntl
KUTfilm:
http://www.kutfilm.be/recensie/exprmntl
De Wereld Morgen:
http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2016/09/27/festival-lage-dor-lang-leve-de-experimentele-en-subversieve-cinema