72 minuten: zo lang duurde de moordpartij die de extreemrechtse terrorist Anders Breivik zeven jaar geleden uitvoerde op 69 weerloze tieners die op het Noorse eiland eiland Utøya aan een zomerkamp deelnamen.
Het zijn die 72 hallucinante minuten die de real time-kern vormen van ‘Utøya – July 22′, het door Erik Poppe in één shot opgenomen relaas van dat bloedbad.
Maar waar bijna alle documentaires, artikels en analyses zich tot nog toe focusten op de dader en/of zijn zieke ideologie, wou Poppe het drama teruggeven aan de slachtoffers: Breivik komt alleen in de verte even in beeld, en zijn naam wordt zelfs nergens vernoemd.
Hoofdpersonage is de 19-jarige Kaja (fantastisch vertolkt door Andrea Berntzen), die de hele film lang letterlijk geen seconde door de camera losgelaten wordt.
De intelligente, ondernemende en politiek bewuste tiener raakt flink geïrriteerd door haar losbol-zus Emilie, die liever gaat zwemmen en pret maken dan te discussiëren over een bomaanslag eerder op de dag in Oslo, nog geen veertig kilometer verderop.
Kaja’s irritatie wordt nog wat versterkt door Petter, die ervan houdt haar op stang te jagen met zijn politiek tegendraadse standpunten. En dan is er ook nog de wat onnozele Magnus, die duidelijk een oogje op haar heeft.
Issa, een andere deelnemer aan het kamp, hoopt dan weer alleen maar dat de aanslag in Oslo niet door een moslim gepleegd is – want hij krijgt zo al genoeg dagelijks racisme over zich heen.
Het zijn de gewone besognes van gewone tieners die enkele seconden later tegen wil en dank in een bijna surrealistische nachtmerrie zullen terechtkomen…
Het vervolg kent u, hoe het eindigt evenzeer, maar net zoals ‘Son of Saul’ of ‘Elephant’ is ‘Utøya – July 22′ een film die erin slaagt het absoluut onverfilmbare te verfilmen: een respectvol eresaluut aan de slachtoffers van een horribele, brutale en zinloze moordpartij.
Ter info: de personages in ‘Utøya’ zijn fictief, maar zijn door de scenaristen geboetseerd op de echte ervaringen van overlevenden die hun medewerking aan de film verleenden.
UTOYA – JULY 22
Regie: Erik Poppe
Noorwegen 2018, 96 min.
Deze film werd in Filmhuis Mechelen vertoond op:
DINSDAG 15 JANUARI 2019 om 18u30
MAANDAG 21 JANUARI 2019 om 20u30.
De pers over ‘Utoya July 22′:
‘Eén van de meest overrompelende filmervaringen die u dit jaar zal beleven. Erik Poppe verfilmt de Noorse tragedie met respect voor de slachtoffers, en met een wonderbaarlijk technisch vakmanschap.’ (****) – De Morgen
https://www.demorgen.be/film/-ut-ya-22-juli-verpletterende-reconstructie-dompelt-je-onder-in-de-hel-bad863e3
‘Indrukwekkend.’ – Humo (+ interview met regisseur Erik Poppe)
https://www.humo.be/humo-archief/396385/erik-poppe-heeft-breivik-nog-meer-aandacht-nodig
‘Utoya July 22′ is an absorbing and moving tribute to the courage of the young victims of Utøya.’ (****) – The Guardian
https://www.theguardian.com/film/2018/feb/20/utoya-july-22-review-norway-mass-killing-gut-wrenching-ordeal-berlin-film
‘A film full of heartrending moments’ (****) – The Guardian
https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/reviews/utoya-july-22-movie-review-anders-breivik-film-massacre-teenagers-erik-poppe-paul-greengrass-a8600746.html