—-
Er zijn filmklassiekers, er zijn absolute filmklassiekers, en dan is er ook nog een zeer beperkt rijtje films dat zelfs dié categorie overstijgt: die enkele écht geniale meesterwerken, te tellen op de vingers van één hand.
Tot die laatste categorie behoort onbetwistbaar ‘2001: A Space Odyssey’, de allerbeste van de helaas betreurde Stanley Kubrick, die op zijn beurt misschien wel de beste cineast uit de filmgeschiedenis was.
‘2001’ is ronduit krankzinnig ambitieus in zijn reikwijdte (Kubrick neemt de kijker mee op een trip van vier miljoen jaar, van de tijd dat we elkaar als mensapen met een bot het hoofd insloegen tot de tijd dat de door de mens bedachte Artificiële Intelligentie de controle van diezelfde mens dreigt over te nemen), maar het strafste van al: hij slaagde er goddomme in die extreme ambitie nog waar te maken ook, met een perfecte filmtrip die naadloos de klassieke scènes aan elkaar rijgt.
Voor wie de film nog nooit op een groot scherm gezien zou hebben: you’re in for a trip, you’re in for a treat. Elk beeld in ‘2001’ is juist, elk detail klopt, elke vondst is briljant: de walsen van Strauss kunt u na deze film onmogelijk ooit nog op dezelfde manier
beluisteren, de special effects van Douglas Trumbull (gemaakt zonder computerhulp, beste jongelui!) zullen de rest van uw leven op uw netvlies gebrand staan, en over wat die rare monoliet nu precies
betekent, zijn ondertussen hele doctoraatsthesissen geschreven.
Ook opvallend hoe krankzinnig juist Kubrick en zijn coscenarist Arthur C. Clarke achteraf beschouwd de toekomst wisten te verbeelden: een aantal zaken die voor de kijkers in 1969 nog als sciencefiction golden, zijn ondertussen deel gaan uitmaken van ons dagelijks leven – van pc’s en spraakherkenning tot de artificiële intelligentie.
En wanneer u in ‘2001’ supercomputer HAL hoort praten met zijn collega-ruimtereizigers, klinkt zijn stem als die van de overempathische broer van uw huidige computerhulpjes, Alexa en Siri.
Los daarvan is ‘2001’ tegelijk een film die het genre van de sciencefiction vér overstijgt. Martin Scorsese noemde de verbluffende, achteraf nooit meer geëvenaarde slotscène zelfs ‘één van de meest religieuze momenten in de filmgeschiedenis’, en daar valt veel voor te zeggen: ondanks de wetenschappelijke basis van het scenario, is de essentie van deze film onmogelijk in woorden te vatten – dit is een puur visuele ervaring die de kijker geen uitleg of antwoorden biedt, maar wél veel mysterie en schoonheid.
De kans dat er vanavond iets beters op tv is, is 0%: doe uzelf dus een cadeau, en kom ‘2001’ beleven.
2001: A SPACE ODYSSEY
Regie: Stanley Kubrick
USA 1968, 144 min.
Deze film werd in Filmhuis Mechelen vertoond op:
MAANDAG 20 JANUARI 2020 om 20u00
Voorafgegaan door een inleiding van Thomas Van Parys, aansluitend op zijn lessenreeks ‘Sciencefiction in literatuur en film.’
Een organisatie i.s.m. Background Education vzw.
Een vertoning in onze ‘Classics Restored’-reeks – gerestaureerde filmklassiekers herbekeken daar waar ze thuishoren: op het grote witte doek.
In de pers:
‘Ik heb 2001: A Space Odyssey minstens vijftien keer gezien. Ik kan elke scène dromen, maar nog steeds word ik erdoor gegrepen – veel meer zelfs dan die eerste keer, lang geleden – zoals het ‘Requiem’ van Mozart steeds mooier wordt hoe vaker je het hoort.’ – sterrenkundige Govert Schilling in De Volkskrant over zijn liefde voor 2001
https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/dit-is-waarom-sterrenkundige-govert-schilling-bij-het-kijken-van-2001-a-space-odyssey-alle-gevoel-van-tijd-verloor~bb04389b/
‘Sinds ik de film op mijn vijftiende voor het eerst zag, heb ik hem bijna elk jaar opnieuw gezien. Ik blijf dingen ontdekken en blijf onder de indruk van de audiovisuele kracht. Kubrick is de grootste beeldenmaker uit de filmgeschiedenis.’ - Patrick Duynslaegher
https://focus.knack.be/entertainment/film/vier-bekende-fans-over-2001-a-space-odyssey-na-50-jaar-opnieuw-op-pellicule/article-normal-1145877.html
Bekijk de recensie van Mark Kermode (BBC):
‘Een grootse spektakelprent, een lyrisch beeldentableau en een filosofisch traktaat in één.’ – De Morgen
https://www.demorgen.be/tv-cultuur/2001-a-space-odyssey-wordt-vijftig-wat-is-de-impact-van-dit-sciencefictionicoon~bb06ffbd/
‘‘2001’ staat voor eeuwig en altijd – en beyond the infinite – overeind als een kathedraal. Alleen al dat beroemde beeld van dat omhooggeworpen bot dat in een ruimteschip overvloeit: mooier, genialer, tijdlozer kan een shot niet worden.’ – Humo
https://www.humo.be/honderd-films/327291/-18-2001-a-space-odyssey-stanley-kubrick-1968