Art & Film: KUSAMA – INFINITY (Heather Lenz)

89 is Yayoi Kusama nu, en wereldwijd misschien wel de meest populaire artieste: de afgelopen vijf jaar lokten haar tentoonstellingen maar liefst vijf miljoén bezoekers, allemaal verzot op haar wonderlijke Mirror Rooms, haar eindeloze stippen-, bolletjes- en pompoenvormige werken en haar bizarre installaties.

Maar Kusama’s weg naar dat succes en die erkenning was zéér lang en bijzonder hobbelig. De artieste uit Matsumoto begon al op zeer jonge leeftijd met het maken van kunst en poëzie, maar raakte al snel verveeld door de traditionele Japanse stijl.

Nog onder de indruk van de gruwel die ze tijdens de tweede wereldoorlog meemaakte, besloot ze een meer individueel pad te volgen, dat haar al snel in de richting van de toenmalige Europese en Amerikaanse avant-garde leidde.

In 1957 verhuisde ze naar de Verenigde Staten, waar ze met haar werk en haar spraakmakende – want vaak naakte – performances al snel uitgroeide tot één van de cruciale invloeden op de nieuwe kunstenaarsscène. Zo maakten Andy Warhol en Claes Oldenburg
werk dat bijwijlen wel verdacht véél op dat van Kusama leek, kocht een gefascineerde Frank Stella in 1961 haar schilderijen, werd Donald Judd een vriend, en stelde ze samen met Jackson Pollock tentoon.

De weg naar internationaal succes leek dan ook wijd open te liggen – tot de depressie snoeihard toesloeg: in 1973 keerde ze naar Japan terug, waar ze enkele jaren later in een psychiatrische inrichting belandde.

De complete vergetelheid dreigde, maar enkele retrospectieves zwengelden een aantal jaar geleden de belangstelling voor haar werk opnieuw aan.
Maar het was pas toen honderdduizenden fans foto’s van haar werk via sociale media als Instagram begonnen te delen dat haar populariteit compleet explodeerde: waar haar werk ook tentoongesteld wordt, de toeloop is gegarandeerd zo groot dat sommige musea en galerieën toeschouwers letterlijk maar 30 seconden of een minuut gunnen om het werk te bekijken, want dan wacht alweer een volgende lading fans…

Kusama zelf werkt ondertussen vanuit haar psychiatrische inrichting (al sinds 1977 haar vaste verblijfplaats) nog altijd als een bezetene door aan haar oeuvre.

‘Kusama – Infinity’ is een prachtige documentaire over een fascinerende vrouw en een uniek talent: kijken!

KUSAMA-INFINITY
Regie: Heather Lenz
USA-J 2018, 80 min.